Ćelijsko jezero – mesto za uživanje u kampovanju i ribolovu; akumulacija „Ćelije“ omogućava snabdevanje zdravom pijaćom vodom stanovnike Rasinskog okruga Jezero Ćelije je veštačko jezero koje se nalazi na reci Rasini nadomak grada Kruševca.
Projekat pomaže Grad Kruševac, po Konkursu za sufinansiranje projekata radi ostvarivanja interesa u oblasti javnog interesa za 2020. godinu
Udaljenosti od od Lazarevog grada je oko 25 kilometara. Jastrebac i Kopaonik su planine koje ga okružuju, a na obodima se prostiru borove šume i blage padine. Na žalost, što se turizma tiče ovo jezero još uvek nije dovoljno razvijeno.
Dužina jezera Ćelije je 12 kilometara, dok je širina 450 metara. Iako dubina samog veštačkog jezera varira, pretpostavlja se da je najveća dubina oko 45 metara. Najviši vodostaji su krajem proleća, a najniži krajem leta i početkom jeseni. Površina jezera iznosi oko 598 kvadratnih kilometara, dok providnost tokom letnjih meseci iznosi oko 4 metra. Amplitude vodostaja jezera Ćelije zavise od količine padavina i obima vode koje se koristi. Najviši vodostaji su krajem proleća, a najniži krajem leta i početkom jeseni. Tokom letnjih dana temperatura površinskog sloja vode iznosi od 25 do 27°C, pa je samim tim pogodna za kupanje i sportove na vodi. Zimi se uspostavlja indirektna termička stratifikacija vode, ali je led izuzetna pojava samo za vreme hladnijih zima.
Jezero Ćelije posećuju sportski ribolovci, a povremeno se na njemu organizuju različite manifestacije. Na području jezera Ćelije postoji: 8 vrsta riba (među kojima su: grgeč, šaran, smuđ, deverika…); 17 vrsta vodozemaca i gmizavaca; 31 vrsta sisara; 117 vrsta ptica (od kojih su 32 tesno vezane za vodeno stanište) kao i 278 biljnih vrsta.
Akumulacija „Ćelije“ je projektovana 1965. kao deo sistema za zaštitu jezera Đerdap od nanosa erozionog porekla i kao izvorište za vodosnabdevanje stanovnika Rasinskog okruga.
Da bi se zaustavio nanos koji Rasina nosi, 1972. godine, na granici Zlatarske klisure i Rasinske kotline pregrađena je branom, visine 55 metara. Ovim je započeto formiranje akumulacije „Ćelije“ dok je punjenje akumulacije okončano nakon sedam godina, odnosno 1979. Brana Ćelije spada u nasute brane, načinjena je od nepropusnog glinenog jezgra i kamene obloge.
Tokom punjenja akumulacije, utvrđeno je da je voda visokog kvaliteta, pa je 1977. godine, akumulacija „Ćelije“ proglašena izvorištem prvog ranga za
međuregionalno i regionalno vodosnabdevanje. Dobila je naziv po istoimenom selu, koje leži na obali današnje akumulacije.
Legenda koja se prenosi sa kolena na koleno – Na mestu gde je danas jezero, postojalo je selo Zlatari, koje je zbog pregrađivanja reke Rasine delimično
preseljeno, a delimično potopljeno. Tom prilikom je pored kuća koje su se nalazile u selu, potopljena i stara crkva, kao i groblje u selu. (Meštani veruju da će se u jezeru utopiti onoliko ljudi koliko je potopljeno grobova. Takođe, ako se pogleda Googl map, videćmo da je jezero Ćelije u obliku zmaja).
Jezero Ćelije u vlasništvu je preduzeća SRBIJA VODE, dok je brana Ćelije na održavanje poverena JKP Vodovod Kruševac. Stara se o održavanju jezera i
očuvanju njegovog ekološkog integriteta. Laboratorije Fabrike vode u Majdevu, 1987. započele su monitoring jezera Ćelije mesečnom dinamikom koja, uz zastoje u kriznim godinama još traje, a intenzivirana je i definitivno uobličena 2003. za vreme velikog cvetanja jezera. Vodovod Kruševac uvek je prvi reagovao na ekscesne pojave, kao što su pomori ribe, i akcidente koji su pogađali jezero. Zahvaljujući tome i visokoj operativnosti, Vodovod je obavio čišćenje jezera od masnih supstanci posle saobraćajnih nezgoda 2001. i 2010. godine.
Godišnji protok vode koju reka Rasina donese, na mestu gde se nalazi brana, u proseku iznosi 6,13 metara kubnih u sekundi. Efikasnost procesa prerade vode prati se u laboratorijama Fabrike vode tako što se uzorci, počev od nativne sirove vode ispod Brane Ćelije, uzimaju posle svake faze prerade u realnom vremenu koje je primereno proticaju. Pored toga, u hemijskoj laboratoriji pogonski parametri koji služe za upravljanje procesom prerade – mutnoća, koncentracija hlora i ozona i sadržaj organskih jedinjenja, prate se češće, u intervalima između jednog i tri sata.
Od osnivanja do danas, Kruševac spada u one gradove u Srbiji koji nikada nisu imali nijednu hidričku epidemiju. Složeni proces prerade u Fabrici vode obezbedio je još veću zdravstvenu pouzdanost vode za piće. U toku jedne godine Zavod za javno zdravlje Kruševac obavi hemijske i mikrobiološke analize 156 uzoraka finalne vode i između 1.800 i 1.900 uzoraka vode iz rezervoara i vodovodne mreže; istovremeno, u laboratorijama Vodovoda ispita se 730 uzoraka finalne vode i oko 650 uzoraka iz distribucionog sistema. Po rezultatima obeju kuća, broj hemijski i mikrobiološki neispravnih uzoraka redovno je znatnomanji od 1%. To pokazuje visoku zdravstvenu bezbednost vode.
Organizaciono, Fabrika vode Majdevo kao sektor Vodovoda Kruševac od početka funkcioniše na osnovu rada četiri službe koje se ponaosob bave preradom,
kontrolom hemijskog i mikrobiološkog kvaliteta vode i održavanjem; održavanje Brane Ćelije pridodato je sektoru kao peta služba kad su Srbijavode predale branu i njene objekte Vodovodu na održavanje. Na očuvanju i unapređenju životne sredine u području akumulacije Ćelije JKP „Vodovod Kruševac“ kontinuirano sprovodi niz aktivnosti. Od 2009. godine kruševački Vodovod u saradnji sa Nacionalnom službom za zapošljavanje svake godine realizuje i javne radove. Angažovanjem radnika, kroz javne radove, obavlja se uklanjanje čvrstog otpada sa vode i sa obala jezera. Na taj način se presecaju putevi zagađenja vode u jezeru i podiže ekološka svest svih korisnika jezera Ćelije i stanovnika okolnih sela.
U prethodnim godinama, tokom sprovođenja Javnog rada, u proseku se skupi od 3 hiljade do 6 hiljada džakova čvrstog otpada sa vode i obala jezera Ćelije
i sanira se više divljih deponija na obali.
… Čista voda, blagi nagib priobalja, velike dubine i razuđena obalska linija, jezero Ćelije čini primamljivim za sportske ribolovce iz svih krajeve Srbije, naročito Kruševca, Prokuplja, Blaca, Niša, Leskovca. Tokom leta, izuzetno je privlačno za turiste, koji ovde dolaze da pronađu spas od vrućine.
