„Vojnici! Junaci! Vrhovna komanda izbrisala je naš puk iz brojnog stanja. Naš puk je žrtvovan za čast Beograda i Otadžbine. Vi nemate, dakle, da se brinete za živote vaše, oni više ne postoje. Zato, napred, u slavu! Za kralja i otadžbinu!“ Ovo je čuvena komanda majora Dragutina Gavrilovića, koju je izgovorio 7. oktobra 1915. godine, koja je ušla je u vojne udžbenike i enciklopedije. Kada je, posle Rata, u Kruševcu formiran 47. Pešadijski puk, Dragutin Gavrilović postaje komandant njegovog 1. bataljona, a kruševačka Opština je proglasila Dragutina Gavrilovića, 7. maja 1930. zbog zasluga za počasnog građanina.
Projekat pomaže Grad Kruševac, po Konkursu za sufinansiranje projekata radi ostvarivanja interesa u oblasti javnog interesa za 2017. godinu
Kada je u Velikoj Sali Narodnog muzeja Kruševac otvorena izložba „Major sa činom pukovnika“, posvećena slavnom vojskovođi Dragutinu Gavriloviću, komandantu Odbrane Beograda u Prvom svetskom ratu i prvom počasnom građaninu Kruševca, bila je i prilika da se i Kruševljani podsete na ovog nacionalnog junaka srpskog naroda, koji je deo svog života proveo u gradu pod Bagdalom.
Rođen je 1882. godine u Čačku. Posle završenog šestog razreda gimnazije postao je pitomac XXXII klase Vojne akademije. Na dužnosti vodnika X puka „Takovskog“ u Gornjem Milanovcu i Čačku se pokazao kao vrlo sposoban oficir. Odlikovan je medaljom za vojničke vrline 1908. godine. Učestvovao je u Balkanskim ratovima, a za pokazanu hrabrost na bojištu nagrađen je zlatnom medaljom „Miloš Obilić“ i unapređen u čin majora. Slavu nacionalnog junaka Dragutin Gavrilović stekao je u Prvom svetskom ratu. Za zasluge ne bojnom polju, posle Kolubarske bitke odlikovan je Ordenom Karađorđeve zvezde sa mačevima IV reda.
Na Solunskom frontu Gavrilović je od juna 1916. komandovao Prvim bataljonom XII pešadijskog puka „Cara Lazara“. U proboju Solunskog fronta 15. septembra 1918. godine potpukovnik Gavrilović je pokazao inicijativu i hrabrost, nastupao je u prvom borbenom redu, doprinosio podizanju morala i energije kod bataljona. Za postignute rezultate i za zasluge pohvaljen je naredbama komandanata druge i treće armije i odlikovan dva puta Ordenom Belog orla sa mačevima i to V i IV reda i francuskim ratnim krstom.
U Drugom svetskom ratu pukovnik Gavrilović zarobljen je 16. aprila 1941. godine i odveden u Nemačku. Kao najstariji oficir u Logoru zalagao se za poštovanje Ženevske konvencije o ratnim zarobljenicima. U oslobođenu zamlju vratio se teško bolestan. Za razliku od mnogih saboraca, umro je 19. jula 1945. godine u Beogradu. Nosilac je Karađorđeve zvezde, francuskog Ratnog krsta kao i mnogih drugih odlikovanja. U srpskoj istoriji ostaće zapamćen po govoru koji je održao braniocima Beograda oktobra 1915. godine neposredno pred juriš u kome je i sam teško ranjen. Istaknuti je crnorukac, a organizaciju ga je uveo njegov kolega sa klase Panta Draškić.
Dragutin Gavrilović i njegova žena Darinka su izrodili četiri ćerke Milicu, Ljubicu, Dragicu i Emiliju i sina Dragoša. Ćerke su se udale za kraljevske oficire, a sin je bio kapetan. Zetovi su umrli u nemačkim logorima, a sin Dragoš Gavrilović je preživeo zarobljeništvo, emigrirao u SAD, oženio se i umro 1979.
– Bio je popularan kod vojske i u narodu, ali nije kod političara. Iz njegove komande redovno su izbacivani kralj i otadžbina. Zahvaljujući i dedinom junaštvu otadžbina je spasena, ali je naša porodica razbijena. Srećom, narod je sačuvao legendu o majoru Gavriloviću. Vojska Srbije mu je uradila bareljef na koji se svakog 7. oktobra polažu venci — ponosan je potomak pukovnika Gavrlovića, unuk Blagoje Marinković.
Iz „Priloga za živopis pukovnika Dragutina Gavrlovića“, koji je priredio Dragan Rašković, izdvajamo nekoliko detalja vezanih za Kruševac.
– Ha Solunskom frontu potpukovnik Gavrilović je komandant 2. bataljona XII Pešadijskog puka „Car Lazar“ iz Kruševca. Godine 1916. i 1917, učestvovao jeu velikim bitkama za Kajmakčalan i Oblu čuku. Jurišna četa XII Pešadijskog puka „Car Lazar“, sastavljena od dobrovoljaca, izvršila je, 14. septembra y 7 časova, juriš na Kotu 1570 i zauzela je probivši tako Solunski front (na Zapadnom Veterniku) i otvarajući put slobode Srbiji.
– Kada je, posle Rata, u Kruševcu formiran 47. Pešadijski puk, Dragutin Gavrilović postaje komandant njegovog 1. bataljona. zatim i komandant Puka.
– Pukovnik Gavrilović je živeo i radio u Kruševcu punih deset godina. Bio je komandant Kruševačkog garnizona, istaknuti društveni radnik i poznata javna ličnost: sveju humanitarnu aktivnost i rodoljublje iskazivao je kao predsednik Sokolskog društva (doprinos izgradnji Sokolskog doma), predsednik obnovljene Streljačke družine. Aero-kluba i Okružnog odbora Crvenog krsta.
– Kruševačka opština je proglasila Dragutina Gavrilovića, 7. maja 1930. godine zbog zasluga i rezultata Kruševca i u Kruševcu za počasnog građanina.
– Na objektu u ulici Miloja Zakića u Kruševcu, u kome je Dragutin Gavrilović stanovao sa porodicom od 1920–1930, otkrivena je 1. decembra 1990. godine spomen – ploča aautora Dragiše Gorunovića. Njegovo ime nosi i jedna ulica y Gradu.
– Na Spomeniku ratnicima i rodoljubima kruševačkog kraja stradalim u ratovima 1912-1918 (otkriven 28. juna 1993. godine, autor je vajar Dragoljub Dimitrijević) prepoznatljiv je i lik majora dragutina Gavrilovića.
