Prema i statistika ani Srbija oko 150.000 Roma živinen ano nehigijenske uslovija,bizo o lične dokumentija thaj mogućnost te djan ko lekari.Paši adava but Roma nane obrazuvime,i diskriminacija jli but izražimi,a prisutni jli i bari nezaposlenost thaj sporo integracija.
O serijali realizuvinamo ano okviri o projekti ko onov Konkursa za sufinaniranje proizvodnje o medijske sadržaija andaro oblast javnog informisanja ano 2018.breš tharo Ministarstvo kulture thaj informisanja republike Srbije.
I redovno vakcinacija,i poseta o Savetovalište thaj te djan ko preventivne pregledija,drom jlo djo sasto potomstvo,a o savremeno koncept tharo javno sastipe pindjarel o sastipe nane samo sago odsutno nasvalipe ili slabost,već o stanje tharo perdo fizičko,mentalno thaj socijalno balans,a osim o Roma,adava koncept često nedostainel i za o priradnikoja tharo domicilno stanovništvo.
O Roma živinen majkratko nego o domicilno stanovništvo ,skoro 90 odsto jle pušačija,čak i o čave rano stupinen ano nezaštitime seksualne odnosija,živinen ano prosek oko 63 breš o murša a o romnja oko 60 breš.
Ipak adaja slika menjanelpe pa si okola save redovno posetinen e lekarija,djan ko skrining pregledija i treba te aven primeri za ple sunarodnikoja,sar naglasija i načelnica thari zdravstveno služba za i zdravstveno zaštita o odrasle tharo Domo o sastipe Kruševac i dr Slavica Kulišić:
-Ako podjinamo thari adava khaj o sastipe nane samo odsustvo tharo nasvalite ili slabost,već i jek stanje tharo potpuno fizičko thaj socijalno,adava anel djo zaključko kaj jle o Roma najugrožime ano socijalno ekonomsko smislo,zbog o cikno nivo obtazovanja,zbog uglavnom o loše uslovija stanovanja,često bizo pani thaj grejanje.Adava odnosinelpe ki jek grupa o Roma.
I dujto,sa savi amen avamo ano kontakt,jlo ano obrazovno thaj socijalno smisao drugačijo,pa i leskeri patologija drugačijo.
O nasvalipe tharo o vilo thaj o krvne sudoja,maligne tumorija,povrede,dijabetes,opstruktivno nasvalipe tharo o kolin thaj aver,več but breš domirinen sago vodeće uzrokoja tharo nasvalipe,invaliditet thaj prevremeno khaj meren o Roma.
Kad jlo alav kaj koristinelpe i zdravstveno zaštita,O roma često posetinen o domoja tharo o sastipe thaj e lekarija tek onda kad lengero sastipe već ugrožimo.Cikno brojo koristinen o preventivne usluge a kad dobinen o bitne informacije na razuminen šukar.
Poražavajući jli i činjenica khaj jlo o životno veko tharo o Roma but cikno,čak i djo 20 breš nego ko prosečno gradjani ani Srbija.Problemi jlo ano sa o faktorija save navedijum i činjenica jli khaj tharo rano uzrast,vazdimi i stopa smrtnosti-savi prouzrukuvinel o siromaštvo,o loše životne uslovija,društveno izolacija,i khaj jli i stopa vakcinacije o čave but cikni.
Ko unapredjenje tharo o zdravstveno sistemi zaštite o Roma ani Srbija postignime jle laće rezultatija ali i daljo edukacija tharo pripadnikoja adaja nacionalno manjina šaj te avelpe dji adava te avel majlaće.
I redovno vakcinacija,i poseta tharo savetovalište,te aven ko preventivne pregledija,drom jlo djo sasto potomstvo,sar istaknija i Mirjana Tairović:
-Najvažnijo jlo te aven sare saste.Savetuvijum len čin primetinen i cikni temparatura ko čave,odmah te legavelen ko lekari,te poštuvinen o režimi vakcinisanja i sa o oblikoja preventive.Šaj te vakerav tumenge kahj me lično na jav često ko lekari,jer sijum ki adava pitanje prilično tvrdoglavo.Ali mlo zdravstveno stanje nane loše,jedino o pritisko i zbog adava lav i terapija,nekad i kašlja ili o gušenje,medjutim,Hvala e Devleske,našti te žalinama ki mlo opšto sastipe.
Opšto jlo o utisko kaj jlo za o laćo zdravstveno stanja i romani populacija but bitno i edukacija,ali i dostupnost thari zdravstveno nega thaj te pindjarenpe sa o pravija savi oj podrazuminel.
Ano prioriteti jli,prema i Stategija te unapredinelpe o položaj tharo o Roma i Čaršija Kruševac za o period djo 2020.breš uvrstimo te unapredinelpe o sastipe tharo o Roma thaj lengero prosvećivanje ko sa o starosne kategorije,te unapredinelpe o sastipe ko čave,te unapredinenpe o higijensko-epidemiološke uslovija ano romane naselja thaj i implementacija o predlog tharo mere save aven andaro sanitarno-epidemiološko izvori ano romane naselja.
Adate jlo i te avel majlaćo o reproduktivno sastipe tharo o Romnja tha i prevencija tharo hronično nezarazno nasvalipe,te avel majlaće dostupno i zdravstveno zaštita,zapošljavanje o zdravstvene medijatorke ano domoja tharo o sastipe,te aven vakcinišime thaj i senzibilizacija thaj i edukacija o zdravstvene radnikoja ko rado sa i romani populacija.
